DUYU BÜTÜNLEME

Duyu Bütünleme Nedir?

Kendi vücudumuzdan ve dış çevreden  gelen bilgileri duyularımızla alırız, beyin gelen  tüm duyuları işler, organize eder ve kullanılır hale getirir, işte bu parçalardan bütün oluşturmaya yarayan ve hiç durmadan işleyen mekanizmaya duyu bütünleme ya da duysal entegrasyon denir. Duyu bütünleme terapisi  A. Jean Ayres tarafından tanımlanmış ve geliştirilmiştir.

Duyu bütünleme (duysal entegrasyon) ile kendi vücudumuzu ve çevremizi anlamlandırırız.

Duyu bütünleme; beynin 8 duyu sisteminden gelen bilgilerle beslenir ve gerçekleşir.

DUYULARLA BÜYÜYORUZ.. Duyular anne karnında gelişmeye başlar ve her çocuk belli bir kapasite ile doğar. Çocukluk döneminde çocuğun çevre ile iletişime geçmesi ve adaptif cevap (uygun cevap) oluşturması ile gelişmeye devam eder.

Çocuklarda , beynin duyu bütünleme kapasitesi yeterli olduğunda; daha etkin, yaratıcı ve mutludur. Duyuların organizasyonu ile çocuk duyguları hakkında fikir sahibi olur. HAREKET  ve DOĞA aynı şekilde beynin en önemli besinlerindendir.

8 Duyu sistemimiz vardır. DENE – DENEYİMLE – ÖĞREN  mekanizması duyu bütünleme ile her yaşta yeni şeyler keşfedip, deneyimleyip öğrenmemizi sağlar.

Örneğin; bir sinek ısırdığında, duyumu alırız (acı), baktığımızda sinek ısırdı yorumunu yaparız (anlamlandırma), sinek ilacı sürmeyi ya da başka yere gitmeyi düşünürüz (bilişsel cevap), sineği savurarak ya da kolumuza vurarak adaptif (motor  cevap) üretmiş oluruz.  Duysal entegrasyon; yani alınan duyuların anlamlandırılıp, beynin bunları işleyip organize etmesi ve  adaptif cevap oluşturması hiç durmadan işleyen bir mekanizmadır.

Duyularımız

1- Görme  Duyusu
2- İşitme Duyusu
3- Dokunma (taktil) duyusu
4- Koklama Duyusu
5- Tat duyusu
6- Vestibüler duyu (hareket, postür, denge, baş pozisyonumuz, hareket hassasiyetleri ile ilgili bilgi veren sistemdir. Kulak içindeki kompleks yapılarla sağlanır. )
7- Propriosepsiyon (vücudumuzdaki kas ve eklemlerin yerini, yönünü, hareketleri, postürü algıladığımız duyumuzdur.)
8- İnteroception( Vücudun fizyolojik, fiziksel duyumları ile ilgilidir. Açlık, susuzluk, yorgunluk, tuvalet ihtiyacı gibi hissleri algılamamızı sağlar.)

Duysal entegrasyon sürecinde özellikle kullanılan üç sistem TAKTİL, VESTİBÜLER VE PROPRİOSEPSİYON duyu sistemleridir.
İşte bu duyu sistemlerinde, merkezi sinir sisteminde ya da yollarında var olan bazı problemler duyu bütünleme fonksiyon bozukluklarına neden olabilirler.

Duyu bütünleme tedavisi hangi durumlarda uygulanabilir?

• Otizm spektrumu
• Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ( DEHB)
• Serebral palsi
• Down sendromu
• Hipotonik çocuklar
• Dil -Konuşma problemleri
• Disleksi
• Öğrenme güçlüğü  (akademik alanda anlama-algılama problemleri)
•  Matematik gibi 3 boyutlu düşünme gerektiren derslerde zorlanma
• Yeme problemleri  (yemek denemekte zorlanma, çiğneme zorlukları, yutma, az ya da çok yeme, yemek seçme gibi )
• Dokunsal sistem hassasiyetleri (ellerle farklı yüzeylere dokunmaktan kaçınma, çıplak ayakla kuma,çime,toprağa basmaktan kaçınma, Ya da sürekli bir şeylere dokunma sürünme, her şeyi ağıza götürme davranışı,..)
• Dikkat dağınıklığı (konsantre olamama,dikkatin daha önemsiz bir sese görüntüye kayması gibi)
• Denge koordinasyon sorunları (sık düşme,sakar görünme, yeni aktiviteleri denemekte zorlanma, ben yapamam fikrinin baskın olması gibi)
• Planlama ve organizasyon sorunları (yapacağı şeyi anlamasına rağmen nereden başlayacağını bilememe,sonlandıramama gibi)
• Yaşına uygun oyunları oynayamama, kurallı oyunları devam ettirememe
• İşitme problemleri ( düşük seslere adapte olma, yüksek sesten korkma gibi,..)
• Duysal işlem sorunları (aşırı hassasiyet, hareket arayışında olma, hareketten kaçma, çarpma-vurma arayışında olma gibi,…)
• Davranışsal problemler (duygusal patlamalar, özgüven sorunları, öfke patlaması gibi ,..)
• Kaba ince motor koordinasyon bozuklukları (yaşına uygun aktiviteleri yapamamak veya denemekten kaçınmak, iki el koordinasyon gerektiren aktivitelerde zorlanma gibi…)
• Tuvalet ve özbakım becerilerinde zorlanma
• Uyku sorunları

Sık Sorulan Sorular